تبیین تجارب زیستۀ زنان سرپرست خانوار از عادت‌واره‌های اجتماعی تحقیرکننده

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی مجتمع آموزش عالی لارستان، لارستان، ایران.

2 کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه آزاد بندرلنگه، بندرلنگه، ایران.

چکیده

هدف پژوهش پیشِ‌رو دستیابی به تجربۀ تحقیر اجتماعی در زنان سرپرستِ خانوار تحت پوشش کمیتۀ امداد امام خمینی(ره) است. این مطالعه به شیوۀ کیفی از روش پدیدارشناسی با نمونه‌گیری هدفمند و به‌وسیلۀ مصاحبۀ عمیق با 20 نفر از زنان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی؟ق؟ شهر لنگه در سال 1397 انجام شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با روش هفت‌مرحله‌ای کلایزی (2009) انجام شد. براساس یافته‌های به‌دست‌آمده از تجربۀ افراد، این گروه زنان به محض تعامل با گروه‌های اجتماعی، مانند خانواده، خویشاوندان، همسایگان، کسبه، و در محل کار و دیگر نهادهای اجتماعی به روش‌های گوناگونی با حس تحقیر روبه‌رو می‌شوند. از عوامل زمینه‌سازِ این تحقیر، می‌توان تحصیلات پایین، ناتوانی در دستیابی به مشاغل مناسب، فقر مالی، و محروم بودن از حمایت و پشتوانۀ همسر را نام برد. واکنش‌ زنان در مقابل تحقیر، سکوت به‌دلیل ترسِ از دست دادن شغل و حمایت اجتماعی است، که درپی آن، این زنان اضطراب، ترس، تنش و دلشوره را تجربه می‌کنند. یافته‌های به‌دست‌آمده از این پژوهش تصویری روشن از تجربۀ زیستۀ زنان سرپرست خانوار از تحقیر را ارائه می‌دهد. کسانی که به بهزیستی این زنان می‌اندیشند، می‌توانند از این یافته‌ها بهره گیرند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Investigation of the lived experiences of female-headed households upon degrading social habitus

نویسندگان [English]

  • Somayej Gholami 1
  • Masoumeh Jomeipour Jomeipour 2
1 Assistant Professor, Department of Psychology, Larestan Higher Education Complex, Larestan, Iran.
2 M.A in Psychology, Bandar Lengeh Azad University, Bandar Lengeh, Iran.
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the experience of female-headed households under the auspices of the Imam Khomeini Relief Foundation in terms of social humiliation. This qualitative study was performed by phenomenological method with purposeful sampling and using in-depth interviews with 20 women under the auspices of Imam Khomeini's Relief Foundation in Lengeh city in 1397. Data analysis was performed by the seven-step method of Klaizi (2009). Findings from the experience of individuals showed that this group of women faced humiliation in various ways as soon as they interacted with social groups such as family, relatives, neighbors, workplace, businessmen, and other social institutions. Among the factors leading to humiliation were low education, inability to find suitable jobs, financial poverty, and lack of spouse support. Womens' reactions to humiliation were silence due to fear of losing their jobs and social support, followed by stress, fear, tension and anxiety. Findings of this study can provide a clear picture of the lived experience of female-headed households regarding humiliation, and can be used for those who think about the well-being of them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • lived experience
  • female-headed households
  • social humiliation
  • Imam Khomeini Relief Foundation

مراجع

  1. افراسیابی، حسین، و ساناز جهانگیری. 1395. آسیب شناسی تعاملات اجتماعی زنان سرپرست خانوار (مطالعۀ کیفی شهرستان شاهین‌شهر). زن در توسعه و سیاست 14(4): 450-431.
  2. بختیاری، آمنه و محبی، سیدفاطمه. 1385. حکومت و زنان سرپرست خانوار. فصلنامۀ شورای فرهنگی- اجتماعی زنان، 34: 110-67.
  3. تاج‌الدین، محمدباقر، و لیلی رحمتی‌والا. 1393. رسانۀ ملی و توانمندسازی زنان سرپرست خانوار (مورد مطالعه: زنان سرپرست خانوار منطقۀ 18 تهران). مطالعات راهبردی زنان 17 (65): 161-120.
  4. جباران، محمدرضا. 1394. تحلیل مفهومی سبک زندگی. قبسات 75: 173-187.
  5. خسروان، شهلا، شایسته صالحی، فضل‌اله احمدی، و محمدرضا منصوریان. 1392. تجربۀ زنان بیوۀ سرپرست خانواده از تغییر نقش: مطالعۀ کیفی. مجلۀ تحقیقات کیفی در علوم سلامت 2(1): 75-62.
  6. خواجوند، آرامه. 1395. بررسی راهکارهای قانونی حمایت از زنان سرپرست خانوار، بدسرپرست و بی‌سرپرست. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
  7. زارع‌‌زاده اردشیر، لیلا. 1395. بررسی احساس تحقیرشدگی در بین زنان و عوامل اجتماعی مرتبط با آن (مورد مطالعه: شهروندان شهر تبریز). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه تبریز.
  8. سازمان سنجش آموزش کشور. 1383. کارآفرینی در دنیای معاصر. تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
  9. شادی‌طلب، ژاله، و علیرضا گرایی‌نژاد. 1383. فقر زنان سرپرست خانوار. فصلنامۀ پژوهش زنان 2 (1): 70-49.
  10. شادی‌طلب، ژاله، و سودابه امیری. 1381. زنان و مسائل جنسیتی در برنامۀ‌ چهارم توسعه، پروژۀ مشترک سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران.
  11. صادقی فسایی، سهیلا، و نرمین نیکدل. 1394. مطالعۀ کیفی از نحوۀ درک و تصور کنشگران از مصادیق تحقیر اجتماعی. جامعه‌شناسی کاربردی 58 (2): 58-41.
  12. صادقی فسایی، سهیلا، و نرمین نیکدل. 1395. تحلیل جنسیتی از تحقیر اجتماعی در روابط بین‌فردی. پژوهش‌نامۀ زنان 7 (1): 125-99.
  13. گلابی، فاطمه، محمدباقر علیزاده اقدم، و لیلا زارع‌زاده اردشیر. 1397. سبک‌ فرزندپروری و احساس تحقیرشدگی: مطالعۀ زنان بالای 15 سال ساکن در مناطق ده‌گانۀ شهر تبریز. زن در فرهنگ و هنر 10 (3): 380-351.
  14. گلی، علی، و آمنه پورزمان. 1395. بررسی تفاوت مکانی و علل سرپرستی زنان سرپرست خانوار روستایی در پهنۀ شهرستان‌های کشور. همایش زن و توسعۀ پایدار روستایی.
  15. مرکز آمار ایران. 1390. گزیدۀ نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390.
  16. مومنی‌زاده، ندا. 1393. تحلیل مقایسه‌ای درخصوص زنان سرپرست خانوار. مجلۀ اقتصادی 3 و 4: 120-95.
  17. مهدوی‌کنی، محمدسعید. 1387. مفهوم سبک زندگی و گسترۀ آن در علوم اجتماعی. فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی 1(1): 230-199.

 

  1. Anderson, R. E. 2014. Human Suffering and Quality of Life -Conceptualizing Stories and Statistics. NY: Springer.
  2. Audit, C. M., and etal 2018. Depression among female heads-of-household in rural Mozambique: A cross-sectional population-based survey. Journal of Affective Disorders, Volume 227: 48-55.
  3. Burns, N., Grove, S. 2005. Practice of nursing research, conduct, critique and utilization. 5 th ed. Philadelphia. Elsevier Saunders, Missouri: 87.
  4. Chant, S. 1997. Women-headed households: diversity and dynamics in the developing world, houndmills, Basingstoke: McMillan.
  5. Collazzoni, A., Capanna, C., Bustini, M., Stratta, P., Ragusa, M., Marino, A., et al. 2014. Humiliation and interpersonal sensitivity in depression. Journal of Affective Disorders, 167: 224–227.
  6. Elison, J., and Harter, S. l. 2007. Humiliation: causes, correlates, and consequences, in The Self-Conscious Emotions: Theory and Research. eds J. L. Tracy, R. W. Robins, and J. P. Tangney (New York, NY: Guilford Press, 310–329.
  7. Elshout, M., Nelissen, R. M. A., & Beest, L. V. 2017. Conceptualizing humiliation. Cognition and Emotion, 31(8): 1581-1594.
  8. Fangen, K. 2006. Humiliation Experienced by Somali Refugees in Norway. Journal of Refugee Studies, 19(1): 69–93.
  9. Goldman, J. S. and P. T. Coleman. 2005. How humiliation fuels intractable conflict: The effects of emotional roles on recall and reactions to conflictual encounters. York: International Center for Cooperation and Conflict Resolution, Teachers College, Columbia University.
  10. Harter, S., Low, S. M., and Whitesell, N. R. 2003. What have we learned from Columbine: The impact of the self-system on suicidal and violent ideation among adolescents? Journal of School Violence, 2: 3–26.
  11. Harter, S., Low, S. M., & Whitesell, N. R. 2003. What have we from Columbine: The impact of the self-system on suicidal and violent ideation among adolescents? Journal of School Violence, 2, 3–26.
  12. Hartling, L. M., & Luchetta, T. 1999. Humiliation: Assessing the impact of derision, degradation, and debasement. The Journal of Primary Prevention, 19: 259–278.
  13. Hawkley, L. C. and Cacioppo, J. T. 2009. Loneliness, in H. T. Reis and S. Sprecher (eds.), Encyclopedia of Human Relationships. Sage, 985–990.
  14. Hope, S., Power, C., Rodgers, B. 1999. Does financial hardship account for elevated psychological distress in lone mothers? Social Science & Medicine, 49(12): 1637-1649.
  15. Lindner, E. 2010. Dignity, humiliation, and peace psychology. Retrieved from Human Dignity and Humiliation Studies website: http://www.Humiliationstudies.org/documents/evelin/DignityHumiliationandPeacePsychology.pdf.
  16. Lindner, E.G. 2001. Humiliation as the Source of Terrorism: A New Paradigm. In Peace Research, No. 33 (2): 59-68.
  17. McCauley, C. 92017. Toward a Psychology of Humiliation in Asymmetric Conflict. American Psychological Association, 72 (3): 255-265.
  18. Otten, M., and Jonas, K. J. 2014. Humiliation as an intense emotional experience: evidence from the electro-encephalogram. Social Neuroscience, 9: 23-35.
  19. Parkes, C. M. 2001. A historical overview of the scientific study of bereavement. Washington, DC: American Psychological Association.
  20. Schwelger, G. 2014. Humiliation and justice for children living in poverty. Azafea: Revista De Filosofia, 16: 57-72.
  21. Towers, E. D. 2005. Single families empowering others: a reflection on my life [Thesis]. Long Beach, CA: California State University.
  22. Villarreal, A., and Shin, H. 2008. Unraveling the economic paradox of female-headed households in Mexico: The role of family networks. Sociological Quarterly, 49(3): 565–595.
  23. Yimam, T. M. 2013. Female Headed Households and Their Livelihood in Bati Wäräda, South Wollo: Practices and Resistance. Doctoral thesis of Philosophy, Faculty of Social Sciences, Department of Sociology, University of Tromso.
پژوهشنامه سبک زندگی
دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 12
شماره 12
شهریور 1400
صفحه 9-36

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 19 اردیبهشت 1398
  • تاریخ بازنگری: 27 آذر 1398
  • تاریخ پذیرش: 14 شهریور 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار