روند گفتمان‌سازی سبک زندگی رهبر الهی در جامعه (با تأکید بر دیدگاه رهبر معظم انقلاب (مدظله‌العالی))

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (علیه السلام) و دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران

2 استاد گروه قرآن و حدیث، جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران

چکیده

سبک زندگی رهبران الهی در ابعاد مختلف فردی، خانوادگی و اجتماعی بر پایه آموزه‌های قرآن و سنت است و الگویی مناسب برای تمامی افراد جامعه اسلامی است. در مدل گفتمان‌سازی سبک زندگی رهبر الهی تا گفتمان غالب جامعه گردد، نخست، ارزشمندی موضوع گفتمان شناسانده می‌شود، سپس تلاش می‌شود آن ارزش با استفاده از سه راه حکمت، موعظه و مجادله ـ که همگی در راستای تبیین عالمانه منطقیِ سخن است ـ به معرفت عمومی تبدیل گردد، آنگاه، با ایجاد دغدغه و به فکر واداشتن افراد، آن معرفت به فکر رایج و باور عمومی بدل شود، در گام بعدی، با استفاده از مسیریابی چشمه‌ای و ایجاد یک جریان فکری در جامعه به دست نخبگان و خواص و اندیشمندان جامعه، تغییر در رفتار آحاد جامعه زمینه‌سازی شود و از دل آن باور، رفتاری ویژه بجوشد و درنهایت، این رفتارهای ویژه، با تأکید و تکرار، بدل به فرهنگ اجتماعی گردد. راهکارهایی که برای فراگیر شدن یک گفتمان در سطح جامعه پیشنهاد می‌شود عبارت است از: ارائه تعریف واضح، بهره‌گیری از معانی هم‌تراز، واژه‌سازی، نهادسازی، شاخص‌سازی کیفی، معرفی افراد شاخص، پاسخگویی به گفتمان‌های معارض، استمرار در انتقال پیام، ارائه منطق مستحکم انقلاب، استفاده از مشارکت عمومی در خلق پیام و اقدام نامتقارن. روش تحقیق در این پژوهش توسعه‌ای است و روش گردآوری، طبقه‌بندی و تحلیل اطلاعات در آن توصیفی ـ تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Discourse-making Procedure of the Lifestyle of Religious Leaders in Society (Highlighting the Views of the Supreme Leader of Iran)

نویسندگان [English]

  • Alireza Sidaqat 1
  • Muhammadali Reazii Isfahani 2
1 A Ph. D. student of comparative exegeses of the Qur’an at Qur’an and Hadith University, and a researcher at Imam Sadiq Research center of Islamic Studies, Qom, Iran (the main author).
2 A professor of Qur’an and Hadith at Al-Mustafa International University, Qom, Iran.
چکیده [English]

    In its individual family and social dimensions, the religious leaders’ lifestyle goes rested on the doctrines of the Qur’an and hadith serving as a proper pattern for all members of the Islamic society. In order to have the lifestyle of religious leaders made the dominant discourse of the society, we should first introduce the value of the subject of the discourse and let that value be generally known through wisdom good advice and fair dispute (which all serve as sagely and logically explanation of a word). We should then render that subject a concern for individuals to think about it thus a peace of public belief and current idea. Next through the source navigation, we should go to the elite who can generate a new movement of thought in order to help all members of the society develop a new behavior from the heart of that belief. In the end when highlighted and repeated more and more, those behaviors may go changed into a new social culture. The strategy to make such discourse pervasive in the society is: proposing a clear definition, making use of parallel meanings, coining terms, institutionalization, creating qualitative indexes, introducing prominent figures, answering the counter-discourse, persistence with the message transfer, proposing the sound logic of the Islamic Revolution, and making use of public contribution to the creation of message and asymmetric measures. The research is of development kind, and the method of collection, classification, and analysis of data is descriptive-analytic.

کلیدواژه‌ها [English]

  • discourse-making
  • lifestyle
  • religious leader
  • source navigation
  • coining terms
  • creating indexes
  • asymmetric war
  1. ابن ‌ابی‌الجمهور احسائی، محمد بن‌ زین‌الدین. 1405 ق. عوالی اللئالی. قم: سیدالشهداء.
  2. ابن‌ شهرآشوب مازندرانی، محمدبن‌علی. 1379. مناقب آل أبی طالب (علیهم السلام)‌. قم: علامه.
  3. ابن ‌منظور، محمد بن ‌مکرم. 1414 ق. لسان العرب. چ 3. بیروت. دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع- دار صادر.
  4. اربلی، علی ‌بن ‌عیسی. 1381 ق. کشف الغمه فی معرفة الائمة. تبریز: بنی‌هاشمی.
  5. آریان‌پور، عباس و منوچهر. 1385. فرهنگ انگلیسی به فارسی. چ 6. تهران: جهان‌رایانه.
  6. انوری، حسن. 1381. فرهنگ بزرگ سخن. تهران: سخن.
  7. پارسا، محمد. 1383. زمینه نوین روان‌شناسی. چ 20. تهران: بعثت.
  8. جعفری، زهرا. 1389. «روش تحلیل گفتمان». کتاب ماه علوم اجتماعی 14(25): 64-75.
  9. حرّانی، حسن ‌بن‌ علی بن ‌شعبه. 1404. تحف العقول. تحقیق علی‌اکبر غفاری. چ 2. قم: جامعه مدرسین.
  10. حر عاملی، محمد بن ‌حسن. 1409. تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم: مؤسسة آل البیت.
  11. حسینی تهرانی [علامه]، سید محمدحسین. 1428 ق. امام‌شناسی [ج 9]. مشهد: علامه طباطبایی.
  12. خامنه‌ای، سید علی. 1380. عطر شهادت در کلام ولایت. تهران: بنیاد شهید انقلاب اسلامی.
  13. دهخدا، علی‌اکبر. 1377. لغت‌نامه دهخدا. چ 2. تهران: دانشگاه تهران.
  14. دیلمی، حسن ‌بن‌ محمد. 1412 ق. إرشاد القلوب إلی الصواب. قم: شریف رضی.
  15. راغب اصفهانی، حسین ‌بن ‌محمد. 1378 ق. المفردات فی غریب القرآن. تهران: المکتبة المرتضویة.
  16. سالاری، محمدمهدی. 1396. «جایگاه واژه‌سازی و نهادسازی در تأسیس تمدن بزرگ اسلامی». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی سید علی خامنه‌ای (مد ظله العالی)، دسترسی در: http://farsi.khamenei.ir/others-article?id=23036.
  17. شریف رضی، محمد بن‌ حسین. 1414. نهج البلاغه. تحقیق صبحی صالح. قم: هجرت.
  18. شریفی، احمدحسین. 1391. همیشه بهار (اخلاق و سبک زندگی اسلامی). قم: معارف.
  19. شوشتری‌زاده، شهناز. 1382. بررسی تأثیر آموزش رفتارهای سلامتی بر تغییر روش زندگی مبتلایان به بیماری عروق کرونر قلب مراجعه‌کننده به بیمارستان‌های منتخب شهر اصفهان در سال 1382. اصفهان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
  20. طباطبایی [علامه]، سید محمدحسین. 1374. المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی. چ 5. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  21. طبرسی، احمد بن‌ علی. 1403 ق. الإحتجاج علی أهل اللجاج. مشهد: مرتضی.
  22. طریحی، فخرالدین‌ بن‌ محمد. 1375. مجمع البحرین. چ 3. تهران: مرتضوی.
  23. فاضلی، محمد. 1382. مصرف و سبک زندگی. قم: صبح صادق.
  24. قائمی‌نیا، محمدرضا. 1387. «روش تربیتی تذکر در قرآن کریم»، دوفصلنامه تربیت اسلامی، ؟
  25. قجری، حسینعلی و جواد نظری. 1392. کاربرد تحلیل گفتمان در تحقیقات اجتماعی. تهران: جامعه‌شناسان.
  26. کاویانی، محمد. 1391. سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  27. کرباسیان، قاسم. 1396. «گفتمان». پژوهشکده باقرالعلوم (علیه‌السلام). فرهنگ علوم اسلامی و انسانی. دسترسی در: http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=45811.
  28. کلانتری، عبدالحسین. 1391. گفتمان از سه منظر زبان‌شناختی، فلسفی و جامعه‌شناختی. تهران: جامعه‌شناسان.
  29. کلینی، محمد بن ‌یعقوب. 1365. الکافی. تهران: دار الکتب الاسلامیة.
  30. مجلسی، محمدباقر. الف 1404 ق. بحارالأنوار الجامعه لدررالاخبار الائمه الاطهار. بیروت، مؤسسة الوفاء.
  31. مجلسی، محمدباقر. ب 1404 ق. مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  32. محسنی، محمدجواد. 1391. «جستاری در نظریه و روش تحلیل گفتمان فرکلاف». معرفت فرهنگی اجتماعی 3 (11): 63-86.
  33. مطهری، مرتضی. بی‌تا. مجموعه آثار. برگرفته از نرم‌افزار مجموعه آثار شهید مطهری. علوم کامپیوتری نور.
  34. مهدوی کنی، محمدسعید. 1387. دین و سبک زندگی. چ 2. تهران: دانشگاه امام صادق 7.
  35. نوری، حسین ‌بن ‌محمدتقی. 1408 ق. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: مؤسسه آل‌البیت.