شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های توازن زندگی-کار با رویکرد سبک زندگی ایرانی-اسلامی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی

2 استادیار گروه مدیریت، دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران

3 استاد گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل توازن زندگی-کار با شناسایی ابعاد و مؤلفه‌ها با رویکرد سبک زندگی ایرانی- اسلامی انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی است و در زمره پژوهش‌های آمیخته اکتشافی محسوب می‌شود. در مرحله کیفی، از تکنیک تحلیل تم برای ایجـاد الگـو و در مرحلـه کمی از روش مدلسازی معادلات ساختاری بـرای تأیید اعتبار الگو استفاده شد. در مرحله کیفی، با ۱۵ نفر از خبرگان که به‌صورت هدفمنـد انتخاب شدند، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته انجام گرفت و در مرحله کمی، از ۱۵۲ نفـر از مدیران و کارشناسان در شرکت سایپا با پرسشنامـه نظرخـواهی شد. یافته‌های پژوهش حاکی از شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های توازن زندگی-کار در قالب سه بعد فردی، خانوادگی و شغلی با 30 شاخص و مؤلفه بود. نتایج تحلیل‌های کمی نیز مؤید معناداری ارتباط بین ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های مدل تحقیق بود. شناسایی ابعاد فردی، شغلی و خانوادگی مدل توازن کار- زندگی به مدیران شرکت خودروسازی سایپا کمک می‌کند با شناخت شاخص‌ها، سطح توازن کار- زندگی را ارتقا دهند و زمینه‌ها و شرایط لازم برای بهینه‌سازی سبک زندگی فراهم آید. نتایج این تحقیق می‌تواند برای بهبود توازن زندگی و کار کارکنان با رویکرد سبک زندگی ایرانی اسلامی سودمند باشد و زمینه مناسبی برای تحقیقات دیگر فراهم کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Identification of Aspects and Components of Work-Life Balance with an Islamic-Iranian Approach to Lifestyle

نویسندگان [English]

  • Mostafa Mohammadi 1
  • Esmaeil Asadi 2
  • Karamollah Daneshfard 3
1 Faculty of Management and Economic -Department of public Management ISLAMIC AZAD UNIVERSITY SCIENCE & RESEARCH BRANCH
2 Shahid Sattari University of Aeronautical Sciences and Technology, Tehran
3 Faculty of Management and Economic -Department of public Management
چکیده [English]

The present study aims to design a model for life-work balance through identification of its aspects and components with an Islamic-Iranian approach to lifestyle. In terms of its aim, it is an applied, mixed exploratory research. In the qualitative phase, the technique of thematic analysis was used and in the quantitative phase structural equation modeling was utilized to validate the model. In the qualitative phase, a total of 15 individuals were selected through purposive sampling and given a semi-structured interview, and in the qualitative phase out of 152 managers and experts in the Saypa Company were surveyed through a questionnaire. The research findings showed the components of the model for work-life balance in its individual, domestic, and occupational aspects with 30 indexes and components. The results of the quantitative analysis confirmed the significance of the relationship between the aspects, components, and indexes presented by the research model. Identification of individual, occupational, and domestic aspects of the life-work balance helps the Saypa Company’s managers enahance life-work balance through knowing the indexes, so that the ground is laid for optimization of lifestyle. The research results can also be helpful for staff in improving the balance between life and work with an Islamic-Iranian approach to lifestyle, and prepare a fertile ground for further research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • life-work balance
  • family
  • lifestyle
  • human resources
  • mixed research

مراجع

  1. تقی‌پور، حسینعلی. ۱۳۹۸. رابطه بین توازن کار و زندگی با سلامت سازمانی (مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه نیروی دریایی امام خمینی نوشهر). آموزش علوم دریایی ۶ (۲): ۱۱۲-۱۲۳.
  2. جوادی، فضه. ۱۴۰۰. واکاوی نقش زنان در تحقق سبک زندگی اسلامی. پژوهش‌های فقهی زان و خانواده ۳ (۵): ۹-۲۷.
  3. دیباجی، سید محمدعلی و مهدی توکل نژاد. ۱۳۹۵. بررسی مؤلفه‌های سبک زندگی دینی از منظر آیت‌الله جوادی آملی و امکان بازنمایی آن در رسانه‌های مدرن. مجله پژوهش سبک زندگی ۱ (۲): ۷-۳۲.
  4. رحمانی، علیرضا. مولود رادفر، وحید علی‌نژاد، و افسانه آذرابادی. ۱۴۰۰. بررسی ارتباط بین توازن کار - زندگی با فرسودگی شغلی و کارکرد خانوادگی پرستاران شاغل در مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه در سال ۱۳۹۹. مجله پرستاری و مامایی ۱۹ (۱۰): ۸۰۱-۸۰۹.
  5. شرف‌الدین، سید حسین. ۱۳۹۶. سبک زندگی با رویکرد معنوی. دوفصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌نامه سبک زندگی ۳ (۴): ۷۳-۹۷.
  6. شیروانی، علیرضا، محمدرضا برکت، و ارسلان جلاء. ۱۳۹۵. بررسی میزان توازن بین کار و زندگی مدیران شهرداری شهر اصفهان و ارائه راهکارهایی برای بهبود توازن, پنجمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری.
  7. صفاری نیا، مجید، و وحیده صالح میرحسینی. ۱۳۹۲. بررسی رابطه حجم کار. کنترل بر کار و توازن کار و زندگی، شناخت اجتماعی ۲ (۳): ۷۶-۸۸.
  8. طبرسا، غلامعلی، و منصوره معینی کربکندی. ۱۴۰۱. بررسی تأثیر توازن کار - زندگی بر ایمنی روانی کارکنان با نقش میانجی خوش‌بینی سازمانی. مطالعات مدیریت (بهبود و تحول) ۳۱ (۱۰۳): ۳۱-۶۹.
  9. طیبی نسب، حمیدرضا. ۱۳۹۶. سبک زندگی قرآنی در محاورات عمومی و عملکردها، همایش ملی عفاف، حجاب و سبک زندگی. زواره: دانشگاه پیام نور خراسان رضوی- اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان زواره.
  10. عباسی، محرم، الهام ابراهیمی، و حمیدرضا ایرانی. ۱۳۹۷. تبیین مدل پیشایندها و پسایندهای توازن کار و زندگی؛ مطالعه‌ای در شرکت ملی گاز ایران. مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت ۹(۳۷): ۹۳-۱۲۳. https://sid.ir/paper/517239/fa
  11. عباسی، رسول، و فاطمه جیریایی شراهی. ۱۴۰۱. تجربه زیسته دورکاری کارکنان متأهل در دوره همه‌گیری ویروس کرونا با تأکید بر توازن کار-زندگی. خانواده پژوهی ۱ (۱): ۲۲-۱. doi: 10.52547/jfr.2023.220333.1015
  12. قلی‌پور، رحمت‌اله، و مجتبی طهماسبی آشتیانی. ۱۳۸۵. تحلیل رابطه پاسخگویی عمومی و برون‌سپاری در سازمان‌های عمومی. فرهنگ مدیریت، ۴ (۱۲) : ۱۱۳-۱۴۹.
  13. کاویانی، محمد. ۱۳۸۸. طرح نظریه سبک زندگی بر اساس دیدگاه اسلام و ساخت آزمون سبک زندگی اسلامی و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی آن. پایان‌نامه دکتری، اصفهان، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه اصفهان.
  14. گیدنز، آنتونی. ۱۳۹۴. تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمه ناصر موفقیان. تهران: نی.
  15. گیدنز، آنتونی. ۱۳۸۷. جامعه‌شناسی. ترجمه حسن چاوشیان. تهران: نشر نی.
  16. مقبلی مهنی، صدیقه، مهربان هادی پیکانی، رضا ابراهیم‌زاده دستجردی، و البرز قیتانی. ۱۴۰۰. ارائه مدل سلبی توازن کار و زندگی اسلامی با رویکرد فراترکیب. رهیافت‌های نوین در مدیریت جهادی و حکمرانی اسلامی ۱ (۴): ۷۹-۹۳.
  17. مؤمنی منصور، و علی فعال قیومی. ۱۳۹۹. تحلیل‌های آماری به کمک SPSS. تهران.
  18. نانوایی، ناهیده، و احد نوروز زاده. ۱۴۰۰. تحلیل اثر ارتباطات اثربخش سازمانی بر توازن کار و زندگی با نقش میانجی آسیب‌های شغلی در بیمارستان سبلان تأمین اجتماعی اردبیل. مدیریت بهداشت و درمان ۱۲ (۱): ۶۹-۷۸.
  19. هاشمیان، مجتبی، فریبرز رحیم‌نیا، مجتبی پورسلیمی، و محمدمهدی فراحی. ۱۴۰۱. بازنماییِ مؤلفه‌هایِ اخلاقی در راهبردهایِ شناختیِ بازآفرینیِ توازن کار-زندگی. اخلاق در علوم و فناوری ۱۷ (۳): ۵۷-۵۲.

 

  1. Adnan Bataineh, K. 2019. Impact of work-life balance, happiness at work, on employee performance. International Business Research 12(2): 99-112.
  2. Alameddine, M., Al-Yateem, N., Bou-Karroum, K., Hijazi, H., Al Marzouqi, A., and  Al-Adawi, S. 2023. Measurement of Work-Life Balance: A Scoping Review with a Focus on the Health Sector. Journal of Nursing Management.
  3. Allen, T. D. 2001. Family-Supportive Work Environments: the role of organizational perceptions. Journal of Vocational Behavior 58(3): 414-443.
  4. Ayar, D., Karaman, M. A., and Karaman, R. 2022. Work-Life balance and mental health needs of health professionals during COVID-19 pandemic in Turkey. International Journal of Mental Health and Addiction 20(1): 639-655.
  5. Barnett, R. C., and Hyde, J. S. 2001. Women, men, work, and family: An expansionist theory. American Psychologist 56 (6): 781–796.
  6. Blithe, S. J. 2023. Work-Life Balance and Flexible Organizational Space: Employed Mothers’ Use of Work-Friendly Child Spaces. Management Communication Quarterly, 08933189231152454.
  7. Brown.H., Kim.S and Faerman. S. 2019. The influence of societal and organizational culture on the use of work –life balance programs:A comparative analysis of the united states and the republic of Korea. the social science journal website:https://doi.org/10.1016/j.soscij.2019.03.00.
  8. Carlson, D. S., and Grzywacz, J. G. 2008. Reflections and Future Directions on Measurement in Work-Family Research. Handbook of Work-Family Integration: Research, Theory, and Best Practices, chapter 4, pp 57-73.
  9. Cascio, W. 2000. Costing human resources: The financial impact of behavior in organizations. Boston: Thompson Learning.
  10. Clarke, M. C., Koch, L. C., and Hill, E. J. 2004. The Work-Family Interface: Differentiating Balance and Fit. Family and Consumer Sciences Research Journal 33(2): 121-140.
  11. Clark, S. C. 2001. Work Cultures and Work/Family Balance. Journal of Vocational Behavior 58(3): 348-365.
  12. Clark, S. C. 2000. Work / family border theory: A new theory of work/family balance. Human Relations 53(6): 747–770.
  13. Duan, S. X., Deng, H., and Wibowo, S. 2023. Exploring the impact of digital work on work–life balance and job performance: a technology affordance perspective. Information Technology & People, (ahead-of-print).
  14. Greenhaus, J. H., and Allen, T. D. 2006. Work–family balance: Exploration of a concept. Paper presented at the Families and Work Conference, UT: Prov,.
  15. Greenhaus, J. H., Collins, K. M., and Shawc, J.D. 2003. The relation between work–family balance and quality of life. Journal of Vocational Behavior 63(3): 510-531.
  16. Grzywacz, J. G., and Carlson, D. S. 2007. Conceptualizing Work-Family Balance: Implications for Practice and Research. Advances in Developing Human Resources 9(4): 455-471.
  17. Kelliher, C., Richardson, J., and Boiarintseva, G. 2019. All of work? All of life? Reconceptualising work‐life balance for the 21st century. Human resource management journal 29(2): 97-112.
  18. Kim, S. 2008. Women and family-friendly policies in the Korean government. International Review of Administrative Sciences 74(3): 463-467.
  19. Kinoner, T., Edwards, A., Young, E., and Ian, K. 1996. The fundamentals of organizational studies. New York: SAGA Publications.
  20. Larasati, D. P., and Hasanati, N. 2019, March. The effects of work-life balance towards employee engagement in millennial generation. In 4th ASEAN Conference on Psychology, Counselling, and Humanities (ACPCH 2018). pp390-394. Atlantis Press.
  21. Morley, M. J. 2004. Contemporary debates in European human resource management: Context and content. Human Resource Management Review 14(4): 353-364.
  22. Santander.N., Lidon-Moyano.C.,  Gonzalez-Marron.A., Bunch.K., Martin-Sanchez.J., and Martinez-Sanchez.J. 2019. Attitudes toward working conditions: are European Union workers satisfied with their working hours and work-life balance?. Gac Sanit 33(2):162-168.
  23. Soomro, A. A., Breitenecker, R. J., and Shah, S. A. M. 2018. Relation of work-life balance, work-family conflict, and family-work conflict with the employee performance-moderating role of job satisfaction. South Asian Journal of Business Studies 7(1): 129-146.
  24.  Wayne, J. H., Butts, M. M., Casper, W. J., and Allen, T. D. 2017. In search of balance: A conceptual and empirical integration of multiple meanings of work-family balance. Personnel Psychology 70, 167–210. https://doi.org/10.1111/peps.12132.
  25.  Whalen, S., and Laminin, M. 2015. Consumption, lifestyle and movements. International Journal of Consumer Studies 39(5): 397-403.
  26. Wilson, K. S., and Baumann, H. M. 2015. Capturing a more complete view of employees' lives outside of work: The introduction and development of new interrole conflict constructs. Personnel Psychology 68: 235–282. https://doi.org/10.1111/peps.12080.
پژوهشنامه سبک زندگی
دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 15
شماره 15
اسفند 1401
صفحه 121-153

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 17 دی 1401
  • تاریخ بازنگری: 08 فروردین 1402
  • تاریخ پذیرش: 14 اردیبهشت 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار