کارکرد نمادها در برخی رسوم فرهنگی مردم تنکابن و سبک زندگی آن‌ها

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه مردم‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران مرکز، تهران، ایران.

2 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران مرکز، تهران، ایران.

3 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران مرکز ، تهران، ایران.

چکیده

ابعاد شناختی سبک زندگی یکی از پیچیده‌ترین و دیریاب‌ترین ابعاد سبک زندگی است. این ابعاد، الگوها و طرح‌واره‌هایی هستند که شهروندان با کمک آن‌ها واقعیت را فهم کرده و جهان پیرامون خود را معنادار می‌کنند. زیربنای سویه‌های عینی سبک زندگی بر این سویه‌های شناختی مبتنی هستند. برای دست‌یابی به این ابعاد از سبک زندگی روش‌های مختلفی وجود دارد که از آن جمله می‌توان به نمادهای موجود در بازی‌ها و نیز آیین‌های سنتی اشاره کرد. با بررسی نمادها در هر فرهنگی می‌توان به باورها، عقاید، و شبکه‌های ارتباطی آن مردم دست یافت. می‌توان رفتارهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و روانی اقوام گوناگون را معناشناسی و تحلیل کرد. این بدان معناست که نمادها تجلی حس تعلق و احساس وابستگی فرهنگی مردم در هر منطقه خاص است و هر روز در زندگی آن‌ها تکرار می‌شوند و درک خاصی از هویت را تقویت می‌کنند. این پژوهش با رویکرد توصیفی – تحلیلی و همچنین با استفاده از روش مشاهده‌ای با هدف تحلیل مردم‌شناختی تعریف صاحب‌نظران مردم‌شناسی و کاربرد نمادها در برخی از رسوم و سبک زندگی مردم تنکابن انجام شده است. مردم تنکابن مانند بسیاری از دیگر مناطق سرزمین ایران از رسوم گوناگون و نمادهای مختلف بهره می‌برند. برخی از این آیین‌ها مانند برکت مرغانه، تشخیص کله‌پاچه، عدد صد برای شکارچیان، و کفشدوزک در مراسم مختلف مردم این سامان هر یک بیان‌گر پاره‌ای از اعتقادات و باور‌های مردمان این سامان است. یافته‌های این پژوهش نشان‌دهنده آن است که نمادها در این آیین‌ها بیشتر برای گریز از ابهام آینده کارکرد دارند. همچنین بررسی این نمادها نشان‌دهنده چند خصلت فرهنگی مهم در سبک زندگی مردم تنکابن است که زمینه را برای رشد فالگیری فراهم آورده است. خصلت‌هایی چون: خوش‌بینی مثبت به آینده، پیوند با طبیعت، ابهام‌پذیری پایین، و وطن‌دوستی.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Function of Symbols in Some Cultural Traditions of the People of Tunikabun and Their Lifestyle

نویسندگان [English]

  • zahra valizadeh aliabadi 1
  • Mohamad Sadeq Farbod 2
  • Fariba Mir Eskandari 3
  • Ali Baseri 3
1 Zahra Walizadeh Aliabadi
2 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران مرکز، تهران، ایران.
3 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران مرکز ، تهران، ایران.
چکیده [English]

Cognitive aspects of lifestyle are among its most complicated and difficult-to-understand aspects. They are models and schemata with the help of which citizens understand reality and make sense of the world surrounding them. Objective aspects of lifestyle have their foundations in the cognitive aspects. There are different methods for grasping the aspects, including symbols in games and traditional rites. Through examining symbols in each culture one can grasp people’s beliefs, opinions, and communication networks, and also conduct a semantic analysis of cultural, social, economic, and psychological behavior of various ethnicities. This means that symbols are a manifestation of people’s sense of cultural belonging in any particular region, which repeat themselves in the people’s lives and reinforce a certain understanding of identity. This study has been conducted with an analytic-descriptive approach and by using the observational method in order to offer an anthropological analysis of definitions of experts on cultural anthropology, and of the function of symbols in some customs and lifestyle of Tunikabun’s people. These people, like in many other regions of the land of Iran, have a whole variety of customs and symbols. Rituals such as ‘chicken blessing’, ‘kalli-pāchi discernment’, ‘the number of 100 for hunters’, and ‘the ladybird’ in different ceremonies each manifest some of the beliefs of the people in the region. The research findings show that the symbols in these rituals have for the most part a function of escaping from the indeterminacy of future. Furthermore, the study of these symbols shows a few important cultural traits of Tunikabun’s people that make a breeding ground for fortunetelling: an optimistic attitude towards future, bonding with nature, little acceptance of indeterminacy, and patriotism.    

کلیدواژه‌ها [English]

  • symbol
  • sign
  • cultural anthropology
  • symbolism
  • functions of symbols
  • acceptance of indeterminacy
  • lifestyle
افشانی، علیرضا. ۱۳۸۵. تبیین جامعه‌شناختی گرایش به خرافات در ایران: (مطالعه موردی شهرهای اصفهان، اهواز و ایلام). رساله دکتری. دانشگاه اصفهان. دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
ادیبی، حسین. 1358. نظریه‌های جامعه‌شناسی. تهران: نشر جامعه.
آقاجانی، حسین، و سوده جعفری. ۱۳۹۶. درآمدی بر مردم‌شناسی هنر و ضرب‌المثل‌ها. تهران: نشر علم.
جاهودا، گوستاو. ۱۳۷۱. روانشناسی خرافات. ترجمه محمدنقی براهنی. تهران: البرز.
جمشیدی‌ها، غلام‌رضا. ۱۳۸۳. پیدایش نظریه‌های جامعه‌شناسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حبیب دوست، منصور. ۱۳۹۲. مفاهیم موسیقی. تهران: بلور.
دانای علمی، جهانگیر (عباس). فرهنگ مردم شهرهای شمال؛ نشتارود تنکابن.
 دبیر مقدم، محمد. 1383. زبان‌شناسی نظری – پیدایش و تکوین دستور زایشی. چاپ دوم. تهران: سمت.
دهخدا، علی‌اکبر. ۱۳۴۶. لغت‌نامه دهخدا. تهران: انتشارات روزنه.
ستاری، جلال. ۱۳۷۴. اسطوره و رمز (مجموعه مقالات). تهران: سروش.
سجودی، فرزان. ۱۳۹۰. نشانه‌شناسی: نظریه و عمل (مجموعه مقالات). تهران: نشر علم.
شجاعی، جواد. ۱۳۸۸. تقدیرگرایی عامیانه، ریشه‌ها و پیامدها. پژوهشنامه، ۴۱.
شریفی، احمدحسین. 1394. سبک زندگی اسلامی ایرانی. تهران: نشر آفتاب توسعه.
شمس، نفیسه السادات. ۱۳۸۸. تقدیرگرایی عامیانه. سایت پژوهه دین.
شوالیه، ژان، و آلن گربران. ۱۳۷۸. فرهنگ نمادها. ترجمه سودابه فضایلی. تهران: انتشارات جیحون.
طاهری، صدرالدین. ۱۳۹۶. نشانه‌شناسی کهن‌الگوها در هنر ایران باستان و سرزمین‌های هم‌جوار. تهران: شورآفرین.
عسکری خانقاه، اصغر. ۱۳۹۱. مردم‌شناسی، روش، بینش، تجربه. تهران: نشر علم
فاضلی، نعمت اله. ۱۳۸۷. مدرن یا امروزی شدن فرهنگ ایران. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
فریز، جرج. ۱۳۹۸. شاخه زرین (پژوهشی در جادو و دین). ترجمه کاظم فیروزمند. تهران: انتشارات آگاه.
فعالی، محمدتقی. 1397. مبانی سبک زندگی اسلامی. تهران: موسسه فرهنگی هنری دین و معنویت آل یاسین، چاپ سوم.
قرائی مقدم، امن الله. ۱۳۸۲. مبانی جامعه‌شناسی. تهران: ابجد.
گولد، جولیوس، و ویلیام ال.کولب. 1376. فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه مترجمان. تهران: انتشارات مازیار.
گیدنز، آنتونی. 1382. جامعه‌شناسی. ترجمه منوچهر صبوری. تهران: نشر نی.
 گی روشه. 1367. کنش اجتماعی. ترجمه هما زنجانی‌زاده. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد
محسنیان راد، مهدی. ۱۳۸۴. ارتباط‌شناسی. تهران: سروش.
معین، محمد. ۱۳۷۵. فرهنگ فارسی معین. تهران: زرین
موریس، برایان. 1383. مطالعات مردم‌شناختی دین. ترجمه سید حسن شرف‌الدین و محمد فولادی. قم: زلال کوثر. انتشارات آرون.
هدایت، صادق. ۱۳۱۲. نیرنگستان. تهران: جاوید.
یونگ، کارل گوستار. ۱۳۵۲. به‌سوی شناخت انسان و سمبل‌هایش. ترجمه حسن اکبریان طبری. تهران: دایره.
Geertz, Clifford. 1966. "Religion as a Cultural System". In Anthropological Approaches to the Study of Religion. Banton. M (ed). 1–46.
Hofstede, G. 2001. Culture’s Consequences. (2nd ed). London: Sage.