سبک زندگی به‌مثابۀ عامل میانجی دین و سلامت

قربانی, امیر

سبک زندگی به‌مثابۀ عامل میانجی دین و سلامت

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

امیر قربانی

دکتری دین‌پژوهی، عضو پژوهشکده سبک زندگی اسلامی، قم، ایران.

چکیده

الگوهای متنوعی برای تبیین پدیده‌ها و روابط بین آنها به کار می‌‌رود. یک نمونۀ رایج از این الگوها، متغیرهای مختلف را در قالب الگوی میانجی به هم مرتبط می‌‌سازد. بنابراین الگو، عامل میانجی رابط بین دو متغیر است و تبیینی از چرایی و چگونگی ارتباط آنها به دست می‌دهد. مسئلۀ پژوهش حاضر نیز ارائۀ تبیینی نظام‌مند از رابطۀ دین و سلامت با استفاده از الگوی میانجی است. طبق این الگو، عامل سبک زندگی میانجی بین دین و سلامت است و تأثیرگذاری آموزه‌های دینی بر وضعیت سلامت به صورت غیرمستقیم صورت می‌گیرد. در این تلقی، سبک زندگی دینی عاملی پیشگو برای سلامت و حاکی از زندگی سنجیده و در مدار آموزه‌های دینی است. برپایۀ همین تعهد است که انتظار می‌رود رفتارهای سالم و فضیلت‌آمیز از دین‌داران سر بزند و جامعۀ دینی و دین‌داران در زمرۀ سالم‌ترین افراد باشند. البته سلامت در نگرش دینی، منحصر به سلامت جسمانی و روانی نیست، بلکه نوع سومی از سلامت موسوم به سلامت معنوی مطرح می‌شود که از رهگذر تجربیات وحدت‌بخش و تعهد به معنایی غایی در زندگی حاصل می‌شود. به‌علاوه، ارزیابی عینی و به دور از افراط و تفریط درباب ارتباط دین و سلامت مستلزم در نظر داشتن «اما و اگرهایی» است که بخش پایانی این نوشتار بدانها اختصاص یافته است. گفتنی است این پژوهش به روش تحلیلی ـ توصیفی نگاشته شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Lifestyle as the Mediator Factor between Religion and Health

نویسنده [English]

Amir Qorbani

PhD, Religious Studies, Member of Staff, Research Center for Islamic Lifestyle, Qom, Iran.

چکیده [English]

A variety of models are used to explain phenomena and relations among them. A common instance of these models links different variables in the form of a mediation model: a mediator factor links two variables and provides an explanation of why and how they are connected. The present research question is to propose a systematic explanation of the relation between religion and health by using the mediation model. Based on this model, the factor of lifestyle mediates between religion and health, and religious teachings have an indirect impact on the conditions of health. In this view, religious lifestyle is a factor that predicts health and indicates a considered life revolving around religious teachings. It is on the basis of this commitment that it is expected that healthy and virtuous behaviors are shown by the pious, and that religious society and the pious are among the healthiest. However, health, in the religious view, is not specific to bodily and psychological health, but a third type known as spiritual health comes up that is gained through unifying experiences and commitment to an ultimate meaning in life. Furthermore, an objective and moderate assessment of the relationship between religion and health involves taking some ifs and buts into consideration to which the last part of this writing has been allocated. It is noteworthy that this study has been conducted with the descriptive-analytic method.

کلیدواژه‌ها [English]

health
religion
spirituality
mediation model
lifestyle
religious adherence

مراجع

پارگامنت، کنت آی.، روان‌شناسی دین و مقابله با ناملایمات زندگی: نظریه، پژوهش، کاربست، ترجمه و یادداشت محمدتقی فعالی، امیر قربانی، قم: تیماس، 1399.
سالاری فر، محمدرضا و همکاران، بهداشت روانی با نگرش به منابع اسلامی، تهران: سمت، 1389.
عبدالواحد بن محمد تمیمی آمدی، غرر الحکم و درر الکلم، محقق سیدمهدی رجائی، قم: دارالکتب الاسلامیه، 1410.
فعالی، محمدتقی، مبانی سبک زندگی اسلامی، قم: انتشارات مؤسسه فرهنگی هنری دین و معنویت آل یاسین، 1396.
گری هارتز، معنویت و سلامت روان، ترجمۀ امیر کامگار و عیسی جعفری، ص 12ـ17، تهران: نشر روان، 1387.
لوین، جف، الاهیات و پزشکی: واکاوی پیوند میان معنویت و درمان، ترجمه امیر قربانی، قم: تیماس، 1400.
مارکم، جیمز آ. فلسفه پزشکی مقدماتی، ترجمۀ پیروزه شهباز و همکاران، تهران: لوح فکر، 1399.
مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1403ق.
نلسون، جیمز ام.، روانشناسی، دین و معنویت، ترجمه مسعود آذربایجانی و امیر قربانی، تهران: سمت، 1395.

"Conceptualising lifestyle psychology”, in: The Psychology of Lifestyle: Promoting healthy behavior (2009) By Kathryn Thirlaway and Dominic Upton, P. 6-24, London: Routledge.
“Lifestyle and Health”, chapter 5 in: Ways of life in the late Modernity by Helena Kubátová et al., Univerzita Palackého v Olomouci, 2016.
Becker, K. (2001). Unlikely companions: C.G. Jung on the Spiritual Exercises of Ignatius of Loyola: An exposition and critique based on Jung’s lectures and writings. Leominster, UK: Gracewing.
Cotton, S., Larkin, E., Hoopes, A., Cromer, B. A., & Rosenthal, S. L. (2005). The impact of adolescent spirituality on depressive symptoms and health risk behaviors. Journal of Adolescent Health, 36, 7-14.
Davis, T. L., Kerr, B. A., & Kurpius, S. E. R. (2003). Meaning, purpose, and religiosity in at-risk youth: The relationship between anxiety and spirituality. Journal of Psychology and Theology, 31, 356-365.
Diener, E., Lucas, R. E., & Oishi, S. (2002). Subjective well-being: The science of happiness and life satisfaction. In C. R. Synder, & S. J. Lopez (Eds.), Handbook of positive psychology (pp. 63-73). Oxford: Oxford University Press.
Doyle, R. (2001) By the numbers: lifestyle blues. Scientific American April.
Droomers, M., Schrijvers, C.T.M. and Mackenbach, J.P. (2002) Why do lowe.
Emmons, R. A., & Crumpler, C. A. (1999). Religion and spirituality? The role of sanctification and the concept of God. International Journal for the Psychology of Religion, 9, 17-24.
Freud, S. (1927/1961). The future of an illusion. New York: Norton.
Hodges, S. (2002). Mental health, depression, and dimensions of spirituality and religion. Journal of Adult Development, 9, 109-115.
Kenneth Vaux (1976). “Religion and Health.” Preventive Medicine 5: 522–536; esp. p. 522.
Keyes, C. L. M., & Lopez, S. J. (2002). Toward a science of mental health: Positive directions in diagnosis and interventions. In C. R. Snyder, & S. J. Lopez (Eds.), Handbook of positive psychology (pp. 45-59). Oxford: Oxford University Press.
Kinsley, D. (1995). Health, healing, and religion: A cross-cultural perspective. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
Koenig, H. G. (2001). Religion and medicine II: Religion, mental health, and related behaviors. International Journal of Psychiatry in Medicine, 31, 97-109.
Lužný, Dušan, (2016). “Religion as a Framework for Shaping Lifestyle in (Post) Modern Society,” in: Ways of Life in the Late Modernity, Helena Kubátová et al., Univerzita Palackého v Olomouci,.
Macmurray, J. (1957). The self as agent. Amherst, NY: Humanity Books.
McCullough, M. E. (1995). Prayer and health: Conceptual issues, research review, and research agenda. Journal of Psychology and Theology, 23, 15-29.
McGrath, P. (2006). Defining spirituality: From meaning-making to connection. In S. Ambrose (Ed.), Religion and psychology: New research (pp. 223-239). New York: Nova Science.
Olafson, F. (2001). Naturalism and the human condition: Against scientism. London: Routledge.
Park, J. H., Meyers, L. S., & Czar, G. C. (1998). Religiosity and spirituality: An exploratory analysis using the CPI 3-vector model. Journal of Social Behavior & Personality, 13, 541-552.
Plante, Thomas G. and Carl E. Thoresen (2007). Spirit, science, and health: How the spiritual mind fuels physical wellness,
F. Paloutzian & C.L. Park (Eds.), Handbook of the psychology of religion and spirituality (pp. 21–42). New York: Guilford Press.
Rachel E. Spector (1996). “Healing: Magicoreligious Traditions.” Cultural Diversity in Health and Illness, 4th ed. Stamford, Conn.: Appleton and Lange; pp. 133–168.
Rizzuto, A.-M. (2005). Psychoanalytic considerations about spiritually oriented psychotherapy. In L. Sperry, & E. P. Shafranske (Eds.), Spiritually oriented psychotherapy (pp. 31-50). Washington, DC: American Psychological Association.
Roehlkepartain, E., Benson, P, King, P., & Wagener, L. (2006). Spiritual development in childhood and adolescence: Moving to the scientific mainstream. In E. Roehlkepartain, P. King, L. Wagener, & P. Benson (Eds.), The handbook of spiritual development in childhood and adolescence (pp. 1-15). Thousand Oaks, CA: Sage.
Spidlik, T. (1986). The spirituality of the Christian East: A systematic handbook (A. Gythiel, Trans.). Kalamazoo, MI: Cistercian Press.
Van Dierendonck, D., & Mohan, K. (2006). Some thoughts on spirituality and eudaimonic wellbeing. Mental Health, Religion & Culture, 9, 227-238.
Wink, P., Dillon, M., & Prettyman, A. (2007). Religiousness, spiritual seeking, and authoritarianism: Findings from a longitudinal study. Journal for the Scientific Study of Religion, 46, 321-335.
World Health Organisation (Health Education Unit) (1986). Life-styles and Health.
Social Science in Medicine 22 117–124.