بررسی مؤلّفه‏ های سبک زندگی دینی از منظر آیت‌الله جوادی آملی و امکان بازنمایی آن در رسانه های مدرن

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

چکیده

سبک زندگی، اساساً به حوزه افعال انسان برمی‌گردد و برآمده از جهان‌بینی، هست‌ها و نیست‌های بنیانی یک تفکر و عقیده است. بنیان‌های هستی‌شناسی، بایدها و نبایدهای هر نگرهای را تعریف و به آن شکل می‌دهد. ساحت‌های فردی و اجتماعی انسان با توجه به بایدها و نبایدهای مبتنی بر هستی‌‏شناسیِ همان نحله و تفکر شکل می‌گیرد و نوع روابط حاکم بر فرد و اجتماع با توجه به نوع هستی‌شناسی افراد تفاوت خواهد کرد.
دین اسلام با توجه به بنیان‌های هستی‌شناسی خود، مجموعه‌ای از بایدها و نبایدها را به صورتی کاملاً منسجم در اختیار بشر قرار می‌دهد تا او با توجه به این راهبردها، مسیری متعالی و تکاملی را طی کند و به غایتِ مورد نظر این نگره دست یابد. نگرش جامع دینی، مبتنی بر برهان، عرفان و قرآن، تنها روشی است که می‌تواند دریافتی نسبتاً منسجم و کامل از منابع دینی را ارئه دهد و اطمینانی نسبی را برای عملیاتی‌سازی این دریافت به دست دهد.
از میان متفکران و دانشمندان در حوزه علوم اسلامی، می‌توان آثار آیت الله جوادی آملی را یکی از منابع اصلی و غنی در این حوزه برشمرد. کتاب مفاتیح الحیات ایشان، از جمله آثاری است که با توجه به سیطره و جامعیت ایشان در حوزه علوم دینی، اعم از معقول، منقول و مشهود، به رشته تحریر در آمده و می‌تواند منبعی متقن برای ارائه سبک زندگی اسلامی باشد. رسانه‌های مدرن، به‌ویژه تلویزیون و سینما، از مهمترین و اثربخش‌ترین ابزارهایی به شمار می‌روند که هر نحله و تفکری می‌تواند با استفاده از آن، به تحلیل، تعلیم و تعلیل انگاره‌های فکری خود بپردازد و تصویری را که می‌خواهد به دیگران ارائه کند.
شناخت مبانی هنر و رسانه و نیز عناصر و مؤلفه‍‌های هنر و رسانه دینی از منظر اصول حکمت اسلامی، این راهبرد را در اختیار فعالان این عرصه قرار می‌دهد که اساساً هنر و نیز رسانه دینی ممکن بوده و می‌تواند از بهترین روش‌های ارائه مبانی و اصول سبک زندگی اسلامی باشد. بازنمایی سبک زندگی دینی نیز می‌تواند با شناخت مؤلفه‌های بازنمایی محتوا در ساختار فیلم و نیز نشانه‌ها و مؤلفه‌های مفاهیم دینی و نحوه ارائه آن در قالب و فرم دینی صورت پذیرد. پس می‌توان چنین برداشت کرد که امکان بازنمایی سبک زندگی در فیلم وجود دارد؛ اما این شناخت منوط به درک صحیح از مؤلفه‌های بازنمایی محتوا در فیلم و ایجاد نسبت صحیح و منطقی میان فرم و محتوای ارائه شده خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Constituents of Religious Style of Life in Ayatu al-allah Jawadi Amoli’s Point of View

چکیده [English]

As an outcome of worldview and the foundation of a school of thought, the style of life deals with human practices. The style of life reads through the ontological foundations and ideology (oughts and oughts-not) of any school of thought. Our individual and social practices are formed according to our ideology (oughts and oughts-not) which in turn depends on our views in ontology. Consequently, the relations managing individuals and societies of any school would vary according to the ontology of that school. Considering its ontological foundations, Islam has suggested a set of systematic oughts and oughts-not for humankind to walk through those strategies to reach the goals of perfection and transcendence. A religious comprehensive view dependant on the intellect, Holy Scripture (the Qur’an) and mysticism is the only method to offer some relatively harmonious understanding of religious sources, and some confidence in putting that understanding into practice. From among Muslim thinkers in Islamic studies, mention can be made to Ayatu al-allah Jawadi Amoli whose original and rich works, including Mafatihu al-Hayat (the Keys of Life), prove to be valid references for the study of the style of life. Ayatu al-allah Jawadi is one of the best and greatest knowledgeable Muslim scholars in different fields of Philosophy, Shari’a and hadith, and mysticism. 
Modern media, in particular cinema and TV, as one of the most efficient and significant means, can be used by the scholars of any school of thought to analyze teach and introduce their ideas. The principles and constituents of art and religious media pave the way for Muslim scholars to introduce the Islamic style of life. Knowing the constituents of religious concepts as the contents in the structure of films as the form helps us present the religious style of life. It is possible then to represent the style of life in the form of film; however, there must be sound understanding of the constituents of represented contents in the film and a logical relation between the form and content.

کلیدواژه‌ها [English]

  • religious style of life
  • Representation
  • Imitation
  • Modern Media
  • religious art
1. هاشم‌نژاد، حسین (1392)، زیباییشناسی در آثار ابن سینا، شیخ اشراق و صدر المتألهین، تهران: سمت.
2. احمدوند، محمدعلی(1386)، بهداشت روانی، تهران: انتشارات پیام نور.
3. افلاطون (1380)، مجموعه آثار، ترجمه محمدحسن لطفی و رضا کاویانی، تهران: انتشارات خوارزمی.
4. بهار، محمدتقی (1381)، سبکشناسی، تهران: انتشارات زوار، ج1.
5.  بوردیو، پ. ی (1381)، نظریه کنش (نسخه چاپ دوم)، ترجمه: م. مردی‌ها، تهران: نقش و نگار.
6. جوادی‌آملی، عبدالله (1391)، مفاتیح الحیات، محققان: محمدحسین فلاح‌زاده و همکاران، قم: نشر اسراء.
7. دهخدا، علی اکبر (1373)، لغتنامه، چاپ دوم از دوره جدید، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
8. زرقانی، سیدمهدی (1390)، جستارهای ادبی (مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد) دوره 44، ش1 (مسلسل 172).
9. زیمل، گئورگ (1380)، تضاد فرهنگ مدرن، ترجمه: هاله لاجوردی، فصلنامه ارغنون 18، صص 225-249.
10. شاملو، سعید (1382)، مکتبها و نظریهها در روانشناسی شخصیت، تهران، رشد.
11. شولتز، دوان (1384)، نظریههای شخصیت، کریمی و همکاران، تهران: نشر ارسباران.
12. طوسی، نصیرالدین (1367)، اساس الاقتباس، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
13. غلامرضایی، محمد (1387)، سبکشناسی شعر پارسی از رودکی تا شاملو، تهران: نشر جامی.
14. فاضلی، محمد (1382)، مصرف و سبک زندگی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات.
15. مهدوی کنی، محمد سعید(1386)، مفهوم سبک زندگی و گسترة آن در علوم اجتماعی، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول، شماره 1، پاییز، ص 230-199.
16. مهدوی کنی، محمد سعید(1386)، دین و سبک زندگی، تهران: دانشگاه امام صادق†.
17. مهدی‌زاده، سید محمد (1384)، بررسی محتوایی و حرف‌‌های مطالب هفت خبرگزاری غیردولتی، فصل‌نامه رسانه، ش3، پیاپی 63.
18. هاشم‌نژاد، حسین(1385)، درآمدی بر فلسفه هنر از دیدگاه فیلسوفان اسلامی، نشریه قبسات، ش3 و 40.
19. هرست هاوس، رزالین، 1384، مجموعه مقالات فلسفه هنر و زیبایی شناسی(بازنمایی و صدق)، ترجمه امیر منصوری، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر، ج1. 20. زهرا سخی، 1389http://www.hamshahritraining.ir/news-3077.aspx