تنظیم درمان‌گرانۀ سبک زندگی: یک مداخله کوتاه‌مدت برای پیشگیری و درمان اضطراب بر اساس درمان چندبعدی معنوی خداسو

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

2 استاد گروه روانشناسی پژوهشگاه علوم رفتاری حوزه و دانشگاه، قم، ایران.

چکیده

سبک زندگی به عنوان عاملی زمینه‌ساز برای سلامت یا اختلال روانی اهمیت زیادی دارد. عدم تنظیم سبک زندگی از یک‌سو زمینه را برای اختلال روانی فراهم می‌کند و از سوی دیگر باعث تداوم و تشدید اختلال روان‌شناختی می‌‌شود. هدف پژوهش حاضر، معرفی روش مداخله برای تنظیم سبک زندگی است که بر اساس تجربۀ بالینی حاصل شده است.
این مطالعه در یک پروتکل ده‌جلسه‌ای صورت گرفته است که در آن از یک‌سو افراد روش تدریجی تنش‌زدایی بدنی- ذهنی را تمرین می‌کنند و از سوی دیگر سبک زندگی خود را متعادل می‌کنند. این برنامه، مداخلۀ سبک زندگی را در چند بخش کنش‌های کلی، مدیریت ذهن و مدیریت روابط مورد توجه قرار داده است و بر اساس برنامۀ بالینی جان‌بزرگی و نوری تنظیم شده است که سال‌ها برای مراجعان مختلف استفاده شده است. برنامۀ گفته‌شده برای 42نفر از مراجعان مضطرب که داوطلب شرکت در برنامه گروهی بودند، اجرا و نتایج آن گزارش شده است.
نتایج نشان داد که پروتکل تنظیم سبک زندگی در قالب یک روش درمان گروهی برای اضطراب، هم از نظر کارشناسان و هم از نظر بالینی، اعتبار لازم را دارد و می‌تواند در سطح بالایی، بُعد معنوی سبک زندگی را در افراد فعال کند. تنظیم سبک زندگی با فعال‌سازی بعد معنوی، می‌تواند اضطراب افراد را در سطح شخصیت به‌طور معناداری کاهش دهد و از عود اختلال روان‌شناختی پیشگیری کند؛ آرامش ناشی از این تنظیم نیز به رفع مشکلات روان‌شناختی کمک می‌کند. همچنین در این برنامه، اضطراب آشکار و پنهان، اضطراب اجتماعی (عامل L) و خودسرزنش‌گری (عامل O)، به‌طور معناداری کاهش یافته و قدرت «من» (عامل C)، هشیاری نسبت به خود (عامل Q3) و آرامش روانی (عامل Q4) به‌طور معنادار افزایش داشته است.
در نتیجه تنظیم درمان‌گرانۀ سبک زندگی بر اساس درمان معنوی خداسو، می‌تواند هم جنبۀ تعادل‌بخش و هم تعالی‌بخش داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Therapeutic Lifestyle regulation: A Short-Term Intervention to Prevent and Treat Anxiety Based on Multidimensional God-oriented Spiritual Therapy1

نویسندگان [English]

  • Amin Janbozorgi 1
  • Massoud Janbozorgi 2
1 Master of Counseling, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.
2 Professor, Department of Psychology, Institute of Behavioral Sciences, Qom, Iran.
چکیده [English]

As a factor involved in health or a psychological disorder, lifestyle is very important. Lack of lifestyle regulation on the one hand causes mental disorder and on the other hand prolongs and exacerbates psychological disorders. The purpose of this study is to identify the intervention method for lifestyle regulation that is the result of clinical experience. The research data were collected based on a lifestyle questionnaire (prepared for this purpose), clinical observation, Cattell anxiety test and religious texts, and analyzed quantitatively and qualitatively. This study was conducted in a ten-session protocol in which, on the one hand, people practice the gradual method of physical-mental relaxation and on the other hand, they balance their lifestyle.
Lifestyle intervention in several general actions (sleep, food, sports, health, and sex), mind management and relationship management is the focus of this program and is based on the Janbozorgi and Noori clinical program that has been used for clients for years. The program was implemented on 42 anxious clients volunteering to participate in the group program, and the results were reported. According to the results, lifestyle regulation protocol as a group treatment method for anxiety is valid both from the perspective of experts and clinically, and can activate the spiritual aspect of lifestyle in people at a high level. This can significantly reduce people's anxiety at the personality level and prevent the return of psychological disorder; the relaxation gained from lifestyle regulation helps to alleviate psychological problems. In addition, in this program, manifest and latent anxiety, social anxiety (factor L) and self-blame (factor O) are significantly reduced, and the power of "ego" (factor C), self-awareness (factor Q3) and mental peace (Factor Q4) have increased significantly.
As a result, therapeutic lifestyle regulation based on God-oriented spiritual therapy can have both balancing and transcending aspects.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lifestyle
  • God-oriented
  • spiritual therapy
  • Anxiety
  • Mental health

مراجع

  1. ابن‌أبی‌جمهور، محمد بن‌زین‌الدین. 1405ق. عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة. قم: دار سید الشهداء للنشر.
  2. افشانی، سیدعلیرضا، سیدپویا رسولی‌نژاد، محمد کاویانی، و حمیدرضا سمیعی. 1393. بررسی رابطۀ سبک زندگی اسلامی با سلامت اجتماعی مردم شهر یزد. مجلۀ مطالعات اسلام و روانشناسی8 (14) :83-103.
  3. بشارت، محمدعلی، سیده اسماء حسینی، هادی بهرامی احسان، حسینعلی جاهد، و اکبر نیک‌پژوه. 1394. مدل مداخل، مبتنی بر سبک زندگی اسلامی و سلامت قلبی. مجلۀ فرهنگ در دانشگاه اسلامی 4 (17) : 467-492.
  4. جان‌بزرگی، مسعود، و ناهید نوری. 1394.
  5. جمال‌زاده، راضیه، و محمود گلزاری. 1393. اثربخشی امید درمانی در افزایش شادکامی و رضایت از
  6. زندگی در زنان سالمند مستقر در مرکز سالمندان شهرستان بروجن. مجلۀ زن و جامعه 5 (2) : 31-48.
  7. حجازی، الهه، مهسا صالح‌نجفی، و جواد امانی. 1393. نقش واسطه‌ای انگیزش درونی در رابطه بین
  8. نیازهای بنیادین روان‌شناختی و رضایت از زندگی. مجلۀ روانشناسی معاصر 9 (2) : 77-88.
  9. سبحانی، اسرافیل. 1399. اخلاق اجتماعی و سبک زندگی. هفتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم انسانی. مدیریت و کارآفرینی ایران، تهران.
  10. سلطانی‌زاده، محمد، مختار ملک‌پور، و حمیدطاهر نشاط‌دوست. 1391. رابطۀ بین عاطفه مثبت و منفی با
  11. رضایت از زندگی دانشجویان دانشگاه اصفهان. مجلۀ روانشناسی بالینی و شخصیت 2 (7) : 53-64.
  12. سلم‌آبادی، مجتبی، کیومرث فرح‌بخش، شادی ذوالفقاری، و میثم صادقی. 1394الف. بررسی ارتباط سبک زندگی با سلامت روان دانشجویان دانشگاه بیرجند. مجلۀ دین و سلامت 3 (1) : 1-10.
  13. سلم‌آبادی، مجتبی، معصومۀ اسماعیلی، ایرج مهدی‌زاده، و احمد یوسفی‌نژاد. 1394ب. نقش سبک زندگی اسلامی و منبع کنترل در پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی کارکنان بیمارستان بوعلی قزوین. مجلۀ اسلام و سلامت 1 (4) : 49-56.
  14. سلمانی، محمدرضا، و فاطمۀ کاشف‌نیا، فاطمه. 1399. سبک زندگی سالم و سلامت روانی. پنجمین همایش بین‌المللی افق‌های نوین در علوم تربیتی، روانشناسی و آسیب‌های اجتماعی، تهران.
  15. شفیعی، عباس. 1393. هوش معنوى و تأثیر آن بر سلامت روانی منابع انسانی سازمان. مطالعات اسلام و روانشناسی 8 (14) : 153-179.
  16. صمیمی، رقیه، دریادخت مسروررودسری، فاطمۀ حسینی، و مهرآسا تمدن‌فر. 1387. ارتباط سبک زندگی با سلامت روانی دانشجویان. مجلۀ پرستاری ایران 19 (48) : 93-83 .
  17. علی بن‌موسی؟ع؟. 1406ق. الفقه المنسوب للإمام الرضا؟ع؟. مشهد: مؤسسة آل البیت؟عهم؟.
  18. غباری بناب، باقر، محمد سلیمی، لیلا سلیانی، و ثنا نوری مقدم. 1386. هوش معنوی. مجلۀ اندیشه نوین دینی 3 (10) : 125-147.
  19. فتحی آشتیانی، علی، و غلامرضا جعفری کندوان. 1390. مقایسۀ سبک زندگی، کیفیت زندگی و سلامت روان کارکنان دو دانشگاه با وابستگی نظامی و غیرنظامی. مجلۀ طب نظامی 13 (1): 17-24.
  20. کجباف، محمدباقر، پریناز سجادیان، محمد کاویانی، و حسن انوری. 1390. رابطۀ سبک زندگی اسلامی با شادکامی در رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان. مجلۀ روان‌شناسی و دین 4 (4) : 61-74.
  21. کلینی، محمد بن‌یعقوب. 1407ق. الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیة. محمدی ری‌شهری، محمد. 1389. میزان الحکمه. قم: دارالحدیث.
  22. مهدوی‌کنی، محمدسعید. 1387. مفهوم «سبک زندگی» و گسترۀ آن در علوم اجتماعی. مجلۀ تحقیقات فرهنگی ایران 1 (1) : 199-230.
  23. نقیبی، ابوالحسن، حمزۀ حسینی، جمشید یزدانی، رقیه شفیعی، و فاطمۀ خراسانی. 1392. رابطه منبع کنترل و مذهبی بودن با سلامت روان در دانشجویان. مجلۀ دین و سلامت 1 (1) : 1-8.
  24. نعمتی، مریم و محمدصادق پارسایی. 1388. همبستگی بین استرس و مدیریت زمان، مجله علوم پزشکی مازندران 19 (71): 84-85.
  25. همتی‌راد، گیتی، محمدصادق جمشیدی‌راد، و فاطمۀ برزگرچالی، 1394. اثربخشی آموزش سبک زندگی
  26. اسلامی بر میزان سلامت روانی جوانان. مجلۀ الهیات و علوم اسلامی 1 (1) : 77-85.
  27. Adler, A. (1956) , The Individual Psychology of Alfred Adler The Individual Psychology of Alfred Adler, NewYork: Basic Books Inc. , NewYork: Basic Booksّ Inc. American Heritage Dic., (2000).
  28. Brown, R. (1965) , Psychology & Social Structure Psychology & Social Structure, NewYork:The free press. , NewYork:The free press.
  29. Fern, E. F. (2001) , Advanced Focus Group Research Advanced Focus Group Research, London: Sage. , London: Sage.
  30. Howell, R. T., Kern, M. L., & Lyubomirsky, S. (2007). Health benefits: Meta-analytically determining the impact of well-being on objective health outcomes. Health Psychology Review, 1, 83–136.
  31. Joseph Firth, Marco Solmi, Robyn E. Wootton, Davy Vancampfort. Felipe B. Schuc , Erin Hoare, Simon Gilbody, John Torous, Scott B. Teasdale, Sarah E. Jackson, Lee Smith, Melissa Eaton, Felice N. Jacka, Nicola Veronese, Wolfgang.
  32. Leslie, G. R.& Larson, R. F. & Gorman, B. L. (1994), Introductory Sociology Introductory Sociology, Oxford Un. Press. , Oxford Un. Press.
  33. Lyubomirsky, S., King, L., & Diener, E. (2005). The benefits of frequent positive affect: Does happiness lead to success? Psychological Bulletin, 131, 803–855.
  34.  Marx, Garcia Ashdown-Franks, Dan Siskind, Jerome Sarris, Simon Rosenbaum, André F. Carvalho, Brendon Stubbs. (2020). A meta-review of “lifestyle psychiatry”: the role of exercise, smoking, diet and sleep in the prevention and treatment of mental disorders. World Psychiatry 19:3.pp 360-380.
  35. Maniacci, M. P., maniacci, L.S.., & Mosak,H. H. (2014). Adlerian psychotherapy. In Wedding , D . & Corsini, R. J.. current Psychotherapy. pp54-94.
  36. Nasel, D. D. (2004) .Spiritual Orientation in Relation to Spiritual Intelligence: A consideration of traditional Christianity and New Age/individualistic spirituality; Unpublished thesis. Australia: The university of south Australia.
  37. Pischke, C. R., Scherwitz, L.,Weidner, G., & Ornish, D. (2008). Longterm effects of lifestyle changes on well-being and cardiac variables among coronary heart disease patients. Health Psychology, 27, 584-592. doi:10.1037/0278-6133.27.5.584.
  38. Simmel, G. (1990), The Philosophy of Money The Philosophy of Money, Tom Bohomer & Pavid Frisby (Trans.), Second , Tom Bohomer & Pavid Frisby (Trans.), Second. London, Boston: Routledge and Kegan, enlarged Ed., NewYork: Routledge.
  39. Stathaakos D, Pratsinis H,Zachos I, Vlahaki I, et al.Greek centenarians. (2005). Assessment of Functional Health Status and Lifestyle Characteristics. Exp Gerontol, 40 (6) :512-8.
  40. Stranahan, A. M., Khalil, D., & Gould, E. (2006). Social isolation delays the positive effects of running on adult neurogenesis. Nature Neuroscience, 9, 526 –533. doi:10.1038/nn1668.
  41. Sperry L. (1997). Adlerian psychotherapy and cognitive therapy, journal of
  42. cognitive psychotherapy, 11 (3) :157 - 146.
  43. Van Houten D.R. Thpmpspn, J.D. (1970) , The Behaviorial Sciences The Behaviorial Sciences, Addison-Wesley Pub. , Addison-Wesley Pub.
  44. Vanfossen, B. (1979) , The Structure of Social Inequality The Structure of Social Inequality, Little Brown & Co.
  45. Veblen, T. (1899) , Theory of the Leisure Class, Oxford: Oxford University Press.
  46. Walsh, R. (2011). Lifestyle and Mental Health. American Psychologist. American Psychological Association Vol. 66, No. 7, 579 –592 DOI: 10.1037/a0021769.
  47. Weber, M. (1968) , Economy and Society; an Outline of Interpretive Sociology, New York:Bedminster Press.
پژوهشنامه سبک زندگی
دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 11
شماره 11
اسفند 1399
صفحه 125-141

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 فروردین 1400
  • تاریخ بازنگری: 02 اردیبهشت 1400
  • تاریخ پذیرش: 20 اردیبهشت 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار