ارائه روشی دلالت پژوهانه در مطالعات سبک زندگی اسلامی مبتنی بر روابط معنایی واژگان قرآنی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.

3 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه میبد، میبد، ایران.

چکیده

نوشتار حاضر برآن است تا با استفاده از الگوهای روابط معنایی واژگان قرآنی، راهی را در بررسی‌های قرآن و سبک زندگی پیشنهاد نماید. روش ارائه‌شده در این مقاله تلفیقی از چهار شاخه مطالعات سبک زندگی، روش‌شناسی، معناشناسی، دلالت‌پژوهی است. ابتنای این روش بر مفردات قرآن است؛ بنابراین بر پایه روابط مفهومی بین واژگان قرآن می‌کوشد تا دلالت‌هایی را برای سبک زندگی اسلامی به دست آورد. مراحل این روش عبارت‌اند از: تحلیل دو یا چند واژه موردنظر بر اساس مدل‌های روابط مفهومی. در گام بعد، هریک از اجزای مدل‌ها، یک‌بار به تمام اجزای مدل واژه دیگر عرضه می‌شود. از عرضه این دو، آنچه دنبال می‌شود کوشش در جهت دست‌یابی به دلالت‌هاست. برای اطمینان از میزان صحت و درستی دلالت‌های یافته شده لازم است با پژوهش در آیات قرآن و احادیث اهل‌بیت و دستاوردهای عقل بشری، میزان اعتبار و صحت دلالت‌های استخراج‌شده ارزیابی می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Method of Signification Analysis in the Islamic Lifestyle Studies According to the Semantic Ties of Qur’anic Terms

نویسندگان [English]

  • Tayyibah Zare’i Mahmudabadi 1
  • Kamal Khajahpur Banadaki 2
  • Ahmad Zari’ Zardini 3
1 A PhD. student of Qur’anic sciences and hadith, Azad Islamic University, Yazd, Iran.
2 An assistant professor of Qur’anic sciences and hadith, Azad Islamic University, Yazd, Iran.
3 An assistant professor of Qur’anic sciences and hadith, Maibud University, Maibud, Iran.
چکیده [English]

    This article is about to suggest a new way in the course of Qur’anic studies and Islamic lifestyle, making use of the patterns of semantic ties of Qur’anic terms. The method adopted here is a combination of four branches of study in lifestyle, methodology, semantics, and signification analysis. This method rests on the Qur’anic single terms. Thus, according to the ties of concepts of Qur’anic terms, the authors try to infer significations for the Islamic lifestyle. The phases of this method are: the analysis of two or several terms in question according to the models of semantic ties. Then, each part of those models is once presented to all parts of the model of another term. In such a process, what we should seek for is to try to infer the significations. For the sake of the scale of accuracy of those inferred significations, it is necessary to look into the Qur’anic verses and traditions of Ahlulbeit (PBUT) and man’s intellectual achievements.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Glorious Qur’an
  • single terms
  • semantics
  • semantic ties
  • Islamic lifestyle
  • the study of signification
  1. اخوت، هانیه. 1394. بررسی نقش آیات قرآن و احادیث شیعه در شکل‌گیری کالبد مسکن سنتی. مجله علمی – پژوهشی شیعه شناسی 13(52): 191-234.
  2. پالمر، فرانک. نگاهی تازه به معناشناسی. ترجمه کوروش صفوی. 1374. تهران: نشر مرکز ذهبی.
  3. پهلوان نژاد، محمدرضا و دیگران. 1388. کره معنایی، رویکردی جدید به نظریه شبکه‌های معنایی. زبان پژوهی دانشگاه الزهرا 1: 1-34.
  4. تامپسون کلاین، جولی. ترسیم نقشه مطالعات میان‌رشته‌ای. ترجمه منصور متین. 1391. تهران: انتشارات سیمای دانش.
  5. خمینی، سید روح‌الله. 1375. آداب الصلوه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  6. دانایی‌فرد، حسن. ۱۳۹۵. روش‌شناسی مطالعات دلالت‌پژوهی در علوم اجتماعی و انسانی: بنیان‌ها، تعاریف، اهمیت، رویکردها و مراحل اجرا. سراسر اثر. فصلنامه علمی- پژوهشی روش‌شناسی علوم 22(86): 39-71.
  7. درزی، قاسم، احمد پاکتچی، و احمد فرامرز قراملکی. 1395. الزامات روش‌شناختی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم (بررسی نمونه محور آثار مرتبط با معناشناسی. دو فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات قرآن و حدیث 10(1): 35-71.
  8. دلبری، سید محمد. 1395. دلالت‌های تربیتی معناشناسی «قلب» در قرآن کریم. پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن 4 5(1): 81-106.
  9. ساروخانی، باقر. 1375. روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  10. سبزواری، ملا هادی. بی‌تا. منطق منظومه. تصحیح مصطفوی.
  11. شمشیری، بابک، و علی شیروانی. 1390. مفهوم صبر در قرآن و دلالت‌های فلسفی و تربیتی آن. دو فصلنامه علمی پژوهشی تربیت اسلامی 6(13): 79-98.
  12. --------------. 1392. تأملی در معنای حب در قرآن و دلالت‌های تربیتی آن. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی 21(18).
  13. صفوی، کوروش. 1383. درآمدی بر معناشناسی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی. چاپ دوم.
  14. عمر، مختار. روش‌های معناشناسی نـوین در پژوهـش‌های قـرآنی. 1385. ترجمه قاسم بستانی.
  15. فعالی، محمدتقی. 1397. مبانی سبک زندگی اسلامی. قم: مؤسسه فرهنگی هنری دین و معنویت آل یاسین. چاپ دوم.
  16. کلینی، محمد بن یعقوب. 1421. الکافی، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
  17. لارسن، میلدرد. اصول و مبانی نظری، ترجمه صدیقه امیر شهنوازی. 1391. تهران: انتشارات استادی. چاپ چهارم.
  18. لسانی فشارکی، محمدعلی، و طیبه اکبری راد. 1385. کاربرد روش‌های معنا‌شناسی در قرآن کریم. مجله صحیفه مبین 39: 62-77.
  19. محققیان، زهرا. 1394. دلالت‌های تربیتی داستان موسی و خضر. اندیشه‌های نوین تربیتی 11(4): 151-178.
  20.  http://mianreshteh1.persianblog.ir/post/11